PGS.TS Phạm Mạnh Hà, chuyên gia tâm lý và Khoa học Công nghệ giáo dục tại Đại học Bách Khoa Hà Nội, đã đưa ra lời cảnh báo về những kẻ xấu có thể tạo ra các kịch bản tinh vi để thao túng tâm lý trẻ em. Chúng thường xây dựng lòng tin nhanh chóng thông qua việc lắng nghe và đồng cảm, sau đó thao túng tâm lý của trẻ. Điều này có thể xảy ra với bất kỳ đứa trẻ nào, không phân biệt tuổi tác hoặc hoàn cảnh.

Mới đây, sự việc một bé gái 13 tuổi ở Tây Hồ, Hà Nội, may mắn được tìm thấy tại TP.HCM sau 3 ngày mất tích đã gây xôn xao dư luận. Công an phường Việt Hưng, Hà Nội, cũng vừa phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hà Nội, kịp thời ngăn chặn một vụ ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn nhằm vào học sinh và sinh viên.

Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà, khi một đứa trẻ bị lừa, nhiều người thường phản ứng với thái độ chỉ trích, cho rằng trẻ quá ngây thơ hoặc thiếu kỹ năng sống. Tuy nhiên, chuyên gia này cho rằng thực tế, kẻ xấu thường tạo ra những kịch bản tinh vi với các đòn thao túng tâm lý được tính toán từng câu chữ, khiến bất kỳ đứa trẻ nào cũng có thể trở thành nạn nhân.

Chỉ trong vài tháng qua tại Việt Nam, đã có những trường hợp trẻ bị kẻ xấu dùng lời nói làm vũ khí để ép trẻ tự lột đồ, tự quay clip nhạy cảm, thậm chí tự bỏ nhà đi đến một nơi xa lạ. Tội phạm sử dụng đòn tâm lý khiến trẻ tin rằng mình vi phạm pháp luật, dính líu đến một việc kinh khủng và rơi vào thế bị động, hoảng loạn. Chúng cấm trẻ nói với bố mẹ, đe dọa rằng nếu trẻ nói ra, cả gia đình sẽ gặp nguy hiểm.

Khi đó, trẻ hoảng sợ và rơi vào trạng thái cô độc, hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ lừa đảo và thực hiện các hành vi theo hướng dẫn của chúng. Chuyên gia cho rằng trong bối cảnh con em chúng ta ngày càng tiếp xúc sớm với một thế giới phức tạp, việc nhận diện các yếu tố khiến con dễ bị thao túng tâm lý là vô cùng quan trọng.

Thao túng tâm lý với các hình thức tinh vi như phủ nhận thực tế hay lợi dụng tình cảm có thể đẩy trẻ đến những tổn thương sâu sắc như rối loạn lo âu, trầm cảm, hoặc vướng vào các cạm bẫy lừa đảo trực tuyến. Để bảo vệ con, cha mẹ cần tinh ý quan sát và can thiệp kịp thời khi nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo sớm về sự thay đổi của con.

Chuyên gia chỉ ra các dấu hiệu để cha mẹ nhận diện được nguy cơ từ đặc điểm tâm lý của trẻ và môi trường gia đình. Về phía bản thân trẻ, các em đang trong giai đoạn phát triển khiến một số đặc điểm tâm lý tự nhiên có thể trở thành điểm yếu để kẻ xấu khai thác. Trẻ có xu hướng tin người lạ hơn người nhà vì sợ bị cha mẹ la mắng, phán xét.

Điều này khiến con dễ dàng tin vào những lời hứa hẹn, dụ dỗ hoặc cả những lời đe dọa tinh vi từ bên ngoài. Trẻ có lòng tự trọng thấp, hay lo âu và có xu hướng tự đổ lỗi cho bản thân thường dễ bị thao túng nhất. Kẻ xấu sẽ lợi dụng tâm lý này để khiến trẻ cảm thấy tội lỗi và phải nghe theo lời chúng để ‘chuộc lỗi’.

Đặc biệt, những trẻ có sự ngưỡng mộ quá mức với một ai đó như bạn bè, người nổi tiếng cũng rất dễ bị lợi dụng. Những đặc điểm này sẽ trở nên nguy hiểm hơn khi đặt trong một môi trường gia đình thiếu sự hỗ trợ với con cái.

Chuyên gia cũng chỉ ra rằng gia đình là nền tảng hình thành sức đề kháng tâm lý của trẻ, nhưng có một số kiểu gia đình có thể làm tăng nguy cơ con bị thao túng. Đó là gia đình thiếu quan tâm, kết nối với con cái; gia đình thường xuyên xung đột hoặc đổ vỡ; gia đình có khoảng cách thế hệ lớn; và cạm bẫy quanh trẻ.

Để bảo vệ con, cha mẹ cần là một người bạn mà con tin tưởng. Hãy lắng nghe không phán xét, tôn trọng cảm xúc của con và dạy con về quyền riêng tư cơ thể, về các hình thức thao túng tâm lý. Cha mẹ cũng nên dạy con kỹ năng nhận diện và nói ‘Không’ với các lời đề nghị.

Thay vì cấm đoán sử dụng mạng xã hội, cha mẹ nên đồng hành, cùng con tìm hiểu về các xu hướng, giải thích cho con về những rủi ro tiềm ẩn và thiết lập các quy tắc sử dụng mạng an toàn. Bằng cách xây dựng một mái ấm tin cậy, trang bị cho con kiến thức và kỹ năng cần thiết, cha mẹ chính là lá chắn vững chắc nhất giúp con phát triển một cách lành mạnh và an toàn.

Nếu nhận thấy các dấu hiệu bất ổn kéo dài ở con, cha mẹ không nên ngần ngại tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia tâm lý gia đình để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Xu hướng làm đẹp mới đang rộ lên tại Trung Quốc với dịch vụ ‘chân mày phong thủy’ hay ‘chân mày đổi vận’ đang thu hút sự chú ý của nhiều người. Các cơ sở thẩm mỹ đang quảng bá dịch vụ này với mức giá cao ngất ngưởng, từ vài chục đến hàng trăm nghìn nhân dân tệ. Khách hàng hy vọng rằng dịch vụ xăm chân mày này sẽ giúp họ cải vận và đổi đời.

Tuy nhiên, theo phóng viên Tân Hoa Xã, thực tế cho thấy rằng dịch vụ này không có gì khác biệt so với các kỹ thuật phun xăm thông thường. Cuộc điều tra của phóng viên đã phát hiện ra rằng các cơ sở thẩm mỹ đang sử dụng chiêu trò mê tín và thổi phồng để thu phí cao. Nhân viên của họ được đào tạo để sử dụng các khái niệm như ‘ngũ hành’, ‘từ trường’, ‘âm dương’ để thuyết phục khách hàng.

Một số nhân viên còn thừa nhận rằng họ không thực sự tin vào hiệu quả của dịch vụ này, nhưng vẫn tiếp tục quảng bá để kiếm tiền. Hành vi lừa đảo này đã gây ra sự phẫn nàn trong dư luận. Các chuyên gia và luật sư đã lên tiếng cảnh báo người tiêu dùng nên tỉnh táo và không nên tin vào những lời quảng cáo ‘có thể thay đổi số mệnh’ từ các dịch vụ làm đẹp.

Các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn cơ sở uy tín, có đầy đủ giấy phép và chứng chỉ hành nghề. Trần Âm Giang, Phó Tổng Thư ký Hội Nghiên cứu Luật Bảo vệ Người tiêu dùng Trung Quốc, cho biết dịch vụ xăm chân mày cải vận là hành vi thương mại đội lốt mê tín, có dấu hiệu lừa đảo người tiêu dùng.

Luật sư Chu Triệu Thành (Bắc Kinh) cũng nhấn mạnh rằng người tiêu dùng bị lừa có thể yêu cầu bồi thường gấp ba lần giá trị đơn hàng theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Các chuyên gia cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên cẩn thận và giữ lại bằng chứng khi gặp phải các dịch vụ làm đẹp lừa đảo.

Cơ quan chức năng cũng cần vào cuộc điều tra và xử lý nghiêm minh các hành vi lừa đảo này. Người tiêu dùng cần tỉnh táo và không nên tin vào những lời quảng cáo không có căn cứ. Bằng cách nâng cao cảnh giác và kiến thức, người tiêu dùng có thể bảo vệ quyền lợi của mình và tránh rơi vào bẫy lừa đảo của các dịch vụ làm đẹp thiếu uy tín.