Đi bộ 10.000 bước mỗi ngày – một con số đã trở thành chuẩn mực cho những mục tiêu rèn luyện sức khỏe trong một thời gian dài. Tuy nhiên, thực tế có thể không yêu cầu phải đạt đến con số này. Gần đây, nhiều nhà khoa học bắt đầu đặt câu hỏi về nguồn gốc của con số 10.000 bước, nghi ngờ rằng nó được tạo ra nhằm mục đích tiếp thị cho các loại máy đếm bước chân chứ không dựa trên dữ liệu nghiên cứu thực tế.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Lancet Public Health đã xem xét lại các nghiên cứu trong thập kỷ qua về mối liên quan giữa số bước chân và sức khỏe. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chỉ cần đi bộ 7.000 bước mỗi ngày có thể giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý cũng như tử vong sớm. So với những người đi bộ 2.000 bước, tổng số bước đi ở con số 7.000 có liên quan đến việc giảm 38% nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ, giảm 25% nguy cơ mắc bệnh tim mạch và giảm 28% nguy cơ té ngã. Tỷ lệ tử vong giảm gần một nửa ở những người đi bộ 7.000 bước. Nguy cơ mắc bệnh trầm cảm và tiểu đường tuýp 2 cũng giảm, mặc dù ít hơn so với các bệnh lý khác.

Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy chỉ cần 2.800 bước chân đi bộ cũng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, và con số lý tưởng nhất là 7.200 bước. Từ lâu, người ta đã biết rằng hoạt động thể chất, bao gồm cả đi bộ cường độ vừa phải, có lợi cho sức khỏe. Nhưng đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu có thể liên hệ mục tiêu số bước chân với nhiều kết quả phòng ngừa sức khỏe.

Đối với hầu hết các chỉ số sức khỏe khác, bao gồm cả việc phòng ngừa bệnh tiểu đường tuýp 2, việc đi thêm 3.000 bước không mang lại nhiều lợi ích rõ ràng. Tuy nhiên, nghiên cứu cho biết 10.000 bước vẫn có thể là mục tiêu khả thi cho những người năng động hơn.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí BMJ Evidence-Based Medicine đã chỉ ra rằng các hình thức vận động đơn giản như yoga, thái cực quyền, chạy bộ hay thậm chí chỉ là đi bộ nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện đáng kể chứng mất ngủ. Mất ngủ là tình trạng khó đi vào giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ hoặc thường xuyên tỉnh giấc vào ban đêm kéo dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Các nhà nghiên cứu tại Trung Quốc đã phân tích tổng hợp 22 thử nghiệm lâm sàng với sự tham gia của 1.348 bệnh nhân và 13 biện pháp khác nhau nhằm cải thiện giấc ngủ. Trong đó, có 7 phương pháp luyện tập thể chất cụ thể, gồm yoga, thái cực quyền, đi bộ hoặc chạy bộ, kết hợp thể dục nhịp điệu và rèn luyện sức mạnh, tập tạ riêng lẻ, thể dục nhịp điệu kết hợp trị liệu và các bài tập aerobic hỗn hợp.

Kết quả cho thấy phương pháp yoga đặc biệt hiệu quả, giúp kéo dài thời gian ngủ thêm gần 2 giờ và giảm thời gian thức giấc sau khi đã ngủ xuống gần 1 giờ. Đi bộ hoặc chạy bộ cũng được ghi nhận có tác dụng làm giảm mức độ nghiêm trọng của chứng mất ngủ, trong khi thái cực quyền giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Các nhà khoa học cho rằng các bài tập yoga với trọng tâm là nâng cao nhận thức cơ thể và kiểm soát nhịp thở có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng lo âu, trầm cảm, hai yếu tố thường ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Với thái cực quyền, kỹ thuật này tập trung vào việc điều hòa hơi thở và thư giãn cơ thể, đồng thời có thể giúp tăng cường khả năng kiểm soát cảm xúc.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy việc đi bộ hoặc chạy bộ có thể làm giảm nồng độ hormone căng thẳng cortisol và tăng cường melatonin – loại hormone đóng vai trò điều hòa chu kỳ giấc ngủ.

Các tác giả cho biết phát hiện từ nghiên cứu này tiếp tục củng cố tiềm năng trị liệu của các hình thức vận động thể chất trong điều trị chứng mất ngủ. Với các ưu điểm như chi phí thấp, ít tác dụng phụ và dễ tiếp cận, các phương pháp như yoga, thái cực quyền, đi bộ hay chạy bộ rất phù hợp để tích hợp vào hệ thống y tế cơ sở và các chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng lưu ý rằng một số thử nghiệm trong phân tích vẫn còn hạn chế về mặt phương pháp luận. Dù vậy, nghiên cứu vẫn cung cấp bằng chứng so sánh toàn diện về hiệu quả của các hình thức vận động thể chất trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ ở người mắc chứng mất ngủ.

Nhóm nghiên cứu cũng kêu gọi cần có thêm các thử nghiệm quy mô lớn hơn với chất lượng cao để khẳng định và mở rộng kết luận hiện tại. Ngoài các biện pháp vận động, nghiên cứu cũng xem xét những phương pháp không dùng thuốc khác như liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT), châm cứu, massage và thay đổi lối sống. Nhiều thử nghiệm chỉ ra rằng CBT hiệu quả hơn và có tác dụng lâu dài hơn thuốc trong điều trị mất ngủ.