Bộ phim “Trường Hè 2001” hay “Letní škola, 2001” trong tiếng Séc, đã chính thức ra mắt tại Liên hoan phim quốc tế Karlovy Vary vào ngày 8/7 vừa qua. Đây là phim đầu tiên của dòng “viet-film” trong lịch sử điện ảnh Séc. Tác phẩm này không chỉ mang tính tự truyện sâu sắc mà còn là tiếng nói mạnh mẽ và chân thực của thế hệ người Việt lớn lên tại Séc, một cộng đồng từng bị lặng tiếng trong đời sống điện ảnh chính thống.
Đạo diễn gốc Việt Dužan Duong (trái) và diễn viên Bùi Thế Dương.
“Trường Hè 2001” lấy bối cảnh mùa Hè năm 2001 tại một chợ sầm uất ở Cheb, xoay quanh câu chuyện của Kiên, một thiếu niên 17 tuổi với mái tóc đỏ nổi bật sau khi trở về từ Việt Nam sau 10 năm xa nhà. Bộ phim sử dụng cấu trúc kể chuyện đa góc nhìn kiểu Rashomon, theo chân ba nhân vật: Người cha Zung, đứa trẻ Tài và thiếu niên Kiên. Mỗi góc nhìn mang màu sắc và nhịp điệu riêng từ mafia đến hài hước tuổi teen và nội tâm giằng xé từ sự pha trộn văn hóa. Qua hoạt động như ủi Pokémon lên áo phông, học tiếng Séc và hẹn hò tuổi teen bên hồ, những bí mật dần lộ diện và ảnh hưởng đến cả cộng đồng đang sống quanh khu chợ.
Là người Việt sinh ra và lớn lên tại Séc, đạo diễn Dužan Duong không chỉ là người kể chuyện, anh là một phần của chính câu chuyện đó. Tác phẩm mang đậm yếu tố tự truyện, phản ánh trải nghiệm của một đứa trẻ trong gia đình nhập cư, nơi cha mẹ vắng mặt vì mưu sinh, nơi ngôn ngữ mẹ đẻ dần phai mờ, và nơi bản sắc cá nhân luôn ở trạng thái lưng chừng.
“Trường Hè 2001” không chỉ là một bộ phim, đó còn là một cánh cửa. Nó mở ra không gian cho những câu chuyện từng bị xem là “ngoại biên,” cho những con người từng bị gọi là “di dân” và cho những cảm xúc mà trước nay ít ai dám kể bằng điện ảnh. Bộ phim là ký ức tập thể của hàng chục ngàn gia đình người Việt từng và đang sống tại châu Âu.
Với sự tiếp nhận của khán giả, “Trường Hè 2001” là cơ hội để thông điệp nhân văn của bộ phim được lan tỏa rộng hơn. Và điều mà bộ phim muốn hướng tới không gì khác đó chính là giá trị của gia đình trong đời sống của người Việt tại Cộng hòa Séc. Câu chuyện về bản sắc, gia đình, sự hòa nhập và mất mát là những chủ đề phổ quát mà bất kỳ khán giả nào cũng có thể thấu cảm.
